Urlop między Świętami a Nowym Rokiem – co mówi prawo?
Wyobraź sobie scenę: biuro świeci pustkami, telefony milkną, a w powietrzu unosi się zapach pierników i choinki. W takich okolicznościach wielu pracodawców myśli o „przymusowym urlopie” dla swoich pracowników. Brzmi kusząco, ale prawo pracy jasno stawia granice.
Zgodnie z art. 163 §1 Kodeksu pracy, urlop wypoczynkowy powinien być ustalany według planu urlopów lub w porozumieniu z pracownikiem. Oznacza to, że pracodawca nie może po prostu narzucić dni wolnych, bo w firmie jest w tym czasie spokojniej.
Jak podkreśla Beata Tęgowska, ekspertka ds. płac i księgowości z Systim.pl:
„Przymusowe wysyłanie pracownika na urlop w okresie między Świętami a Nowym Rokiem bez jego zgody byłoby sprzeczne z przepisami, które chronią autonomię pracownika w zakresie decydowania o swoim wypoczynku.”
Dla pracowników oznacza to, że ich decyzja o tym, kiedy chcą odpocząć, pozostaje priorytetem. Oczywiście warto pamiętać o wcześniejszym planowaniu i komunikacji z przełożonym, aby uniknąć konfliktów i zachować dobre relacje w pracy.
Przerwa świąteczna a urlop zaległy – wyjątkowa sytuacja
Nie oznacza to jednak, że pracodawca nie ma żadnych możliwości. Wyjątkiem jest urlop zaległy. Zgodnie z art. 168 Kodeksu pracy, urlop zaległy powinien być wykorzystany najpóźniej do 30 września kolejnego roku. W takim przypadku pracodawca może wskazać termin urlopu, a pracownik nie może odmówić.
W praktyce oznacza to, że wysłanie pracownika na zaległy urlop między Świętami a Nowym Rokiem jest legalne, ale nie jest obowiązkowe. To raczej opcja, którą firmy wybierają, aby zgrać potrzeby organizacyjne z komfortem pracowników.
Tęgowska dodaje:
„Wybór tego terminu to jedynie jedna z możliwości. Pozostałe urlopy wymagają porozumienia z pracownikiem i jego zgody na wykorzystanie wolnego.”
Pracownik w okresie przestoju – kiedy urlop może być „narzucony”?
Czasem firma nie może normalnie funkcjonować – to tzw. przestój. W takiej sytuacji pracodawca może wysłać pracownika na urlop, ale tylko jeśli obiektywne przyczyny uniemożliwiają wykonywanie pracy.
Takie sytuacje zdarzają się rzadko, ale w praktyce firmy stosują alternatywy:
- praca zdalna,
- dyżury,
- elastyczne godziny pracy.
Dzięki tym rozwiązaniom można zachować minimalną obsadę, a pracownik nadal może cieszyć się spokojną przerwą świąteczną i planować Nowy Rok według swoich potrzeb.
Jak zaplanować przerwę świąteczną i Nowy Rok – porady dla pracownika i pracodawcy
Chcesz spokojnej przerwy świątecznej i radosnego wejścia w Nowy Rok? Klucz tkwi w planowaniu i dialogu:
- Sprawdź plan urlopów – określa, kiedy możesz wziąć wolne.
- Urlop zaległy – jedyna sytuacja, w której szef może wskazać termin bez zgody pracownika.
- Alternatywy w przestoju – praca zdalna, dyżury, elastyczne godziny pozwalają uniknąć przymusowego urlopu.
- Otwartość i komunikacja – rozmowa ułatwia uzgodnienie harmonogramu i pozwala uniknąć stresu.
Dzięki temu zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą spokojnie przeżyć przerwę świąteczną i rozpocząć Nowy Rok w dobrym nastroju.
Prawa pracownika i obowiązki pracodawcy
Możliwość narzucenia pracownikowi urlopu między Świętami a Nowym Rokiem jest ściśle ograniczona:
- Urlop zaległy (art. 168 Kodeksu pracy) – pracodawca może wyznaczyć termin.
- Wyjątkowe sytuacje związane z przestojem – możliwe tylko przy obiektywnych przesłankach.
- Pozostałe urlopy – decyzja należy do pracownika (art. 163 §1 Kodeksu pracy).
Rozsądne planowanie, szacunek dla praw pracownika i otwarty dialog pozwalają na bezstresowy koniec roku, udaną przerwę świąteczną i spokojny start w Nowy Rok.
Źródło: infor.pl
