Niepełnosprawność (zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych) definiowana jest jako trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszania sprawności organizmu, w szczególności powodująca niezdolność do pracy. Stopień niepełnosprawności orzekany jest na czas określony lub na stałe.
Lekki stopień niepełnosprawności
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zaliczane się osoby o naruszonej sprawności organizmu:
- która powoduje w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną
- mające ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Wystarczy, że będzie spełniona jedna z powyższych przesłanek, by uzyskać lekki stopień niepełnosprawności.
Umiarkowany stopień niepełnosprawności
Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zaliczane są osoby z:
- naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub
- naruszoną sprawnością organizmu, wymagające czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
Wystarczy, że będzie spełniona jedna z powyższych przesłanek, by uzyskać umiarkowany stopień niepełnosprawności. Zaliczenie do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie oznacza wykluczenia możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:
- przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej;
- wykonywania pracy zdalnej.
Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Znaczny stopień niepełnosprawności
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zaliczane są osoby, które mają naruszoną sprawność organizmu, są niezdolne do pracy albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej. Osoby te, w celu pełnienia ról społecznych, wymagają stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności nie oznacza wykluczenia możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:
- przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej;
- wykonywania pracy zdalnej.
Co daje II stopień niepełnosprawności w 2025 r.?
Ustalenie któregokolwiek z powyższych stopni niepełnosprawności jest podstawą do przyznania różnych ulg, dofinansowań, czy uprawnień. W ramach programu „Aktywny samorząd” w 2025 r. osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą liczyć na:
- pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania samochodu
Pomoc jest adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia) lub osób ze znacznym albo umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu ruchu, a także do do osób ze znacznym albo umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu słuchu - pomoc w uzyskaniu prawa jazdy
Pomoc jest adresowana do osób ze znacznym albo umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu ruchu lub z dysfunkcją narządu słuchu, w stopniu wymagającym korzystania z usług tłumacza języka migowego. - pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania
Do 10 500 zł z PFRON na zakup laptopa w 2025 r. - pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego sprzętu elektronicznego
Pomoc jest adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia) lub osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności - pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym
Pomoc jest adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia) lub osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności i dysfunkcją uniemożliwiającą samodzielne poruszanie się za pomocą wózka inwalidzkiego o napędzie ręcznym - pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego skutera lub wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym
Pomoc jest adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia) lub osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, - pomoc w zakupie i w utrzymaniu sprawności technicznej protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne, tj. protezy co najmniej na III poziomie jakości
Pomoc adresowana jest do osób ze stopniem niepełnosprawności, - pomoc w zakupie skutera inwalidzkiego o napędzie elektrycznym lub oprzyrządowania elektrycznego do wózka ręcznego
Pomoc adresowana jest do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia) lub osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu ruchu powodującą problemy w samodzielnym przemieszczaniu się i posiadających zgodę lekarza specjalisty na użytkowanie przedmiotu dofinansowania (w przypadku osób, które nie są zatrudnione lub się nie uczą, muszą dostarczyć wraz z wnioskiem zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne na wózek potwierdzone przez NFZ, - pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej
Pomoc adresowana jest do osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, którzy są przedstawicielem ustawowym lub opiekunem prawnym dziecka. Więcej na ten temat można przeczytać: Prawie 350 zł na dziecko z PFRON od 1 marca 2025 r. - pomoc w kontynuowaniu rehabilitacji w formie wentylacji domowej
Pomoc adresowana jest do osób ze stopniem niepełnosprawności lub z orzeczeniem o niepełnosprawności (do 16 roku życia), które korzystają z koncentratora tlenu lub respiratora w ramach świadczenia udzielanego przez ośrodek domowego leczenia tlenem lub ośrodek wentylacji domowej, tj. pod opieką zespołu długoterminowej opieki domowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie lub pod opieką poradni/ośrodka/zespołu domowego leczenia tlenem, - pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym.
Osoby o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w przypadku posiadania prawa do zasiłku rodzinnego, mogą wystąpić także o dodatki do zasiłku rodzinnego związane z niepełnosprawnością.