W jakim przypadku można bez straty wypłacić środki z PPK?

W ramach programu od pensji brutto pracownika co miesiąc odprowadzane jest minimum 2 proc. na specjalne konto, dodatkowo równowartość minimum 1,5 proc. pensji brutto dokłada ze swojej strony pracodawca. Raz w roku 240 zł do konta dopłaca budżet państwa. Do PPK zapisywany jest automatycznie każdy pracownik w wieku 18-55 lat objęty ubezpieczeniem emerytalnym, ale może on z tego programu zrezygnować.

Dane z ewidencji PPK wskazują, że na dzień 31 stycznia 2023 r. liczba aktywnych rachunków wynosiła 2,91 mln. Z kolei wartość aktywów netto funduszy sięgała 12,96 mld zł — w porównaniu do poprzedniego miesiąca był to wzrost o 960 mln zł.

Potrącenia przy wypłacie

Ze środków zgromadzonych na rachunku PPK można skorzystać w każdym czasie. Osoba, która nie ukończyła 60 lat, może dokonać tzw. zwrotu, czyli wycofać środki ze swego rachunku, kiedy uzna to za stosowne, przy czym zwrot nie może być częściowy. Realizacja tej dyspozycji wiąże się z określonymi pomniejszeniami. Przed przekazaniem uczestnikowi PPK środków w ramach zwrotu, instytucja finansowa potrąca 30 proc. środków pochodzących z wpłat sfinansowanych przez pracodawcę oraz kwotę odpowiadającą środkom z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych. Ponadto kwota wypłaty pomniejszana jest o 19-proc. podatek od zysków kapitałowych, pochodzących ze środków zwracanych uczestnikowi.

Jedną z sytuacji, w której przy wypłacie środków z PPK nie trzeba będzie liczyć się z potrąceniami, jest przeznaczenie zgromadzonych środków na wpłatę na wkład własny do kredytu. Polski Fundusz Rozwoju, który poprosiliśmy o komentarz, wskazuje, że tego typu wypłata może być przeznaczona na zakup mieszkania lub domu, budowę domu, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. W grę tutaj wchodzi także nabycie prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części, nabycie udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną własność oraz udział w nieruchomości gruntowej.

— Z tego rozwiązania mogą skorzystać wyłącznie osoby, które nie ukończyły 45 lat. Mogą one wypłacić nawet 100 proc. swoich oszczędności, zgromadzonych na rachunku PPK, bez żadnych potrąceń. Pieniądze pobrane na wkład własny trzeba zwrócić na swój rachunek PPK – można to potraktować jak nieoprocentowaną pożyczkę. Mamy na to maksymalnie 15 lat od wypłaty oszczędności, przy czym powinniśmy zacząć zwracać pieniądze nie później, niż po upływie 5 lat od daty pobrania środków. Z tej opcji wypłaty można skorzystać tylko raz. Wypłata pieniędzy na wkład własny nie wiąże się z końcem oszczędzania. Po skorzystaniu z wypłaty rachunek PPK nadal będzie zasilany wpłatami pracodawcy, państwa i uczestnika programu — pisze PFR.

Wypłata w przypadku poważnego zachorowania

Inną sytuacją, w której nie będzie miało miejsce potrącenie środków, jest wypłata zgromadzonych oszczędności w związku z poważnym zachorowaniem. Może to być choroba uczestnika PPK, jego małżonka lub niepełnoletniego dziecka. Uczestnik PPK, bez względu na wiek, może wówczas wypłacić bez żadnych konsekwencji do 25 proc. zgromadzonych środków.

— Aby to zrobić, należy do instytucji finansowej, która prowadzi rachunek PPK, złożyć wniosek o wypłatę środków. Do wniosku powinno być dołączone orzeczenie lub zaświadczenie lekarza, który potwierdzi diagnozę poważnego zachorowania. Katalog chorób jest bardzo obszerny i zawarty w ustawie: może to być nowotwór, zawał serca, udar, cukrzyca. Co ważne, taki wniosek można składać wielokrotnie, pod warunkiem że każdy z nich będzie dotyczył innej jednostki chorobowej. Nie jest przy tym istotne, kiedy doszło do zachorowania, przed czy po przystąpieniu do PPK. Nie ma również znaczenia, czy wnioskując o taką wypłatę, uczestnik aktywnie oszczędza w PPK, czy też wcześniej złożył rezygnację z dokonywania wpłat do PPK i chce wypłacić środki, które pozostały na jego rachunku — tłumaczy PFR.

Wypłata po ukończeniu 60. roku życia

W przypadku domyślnej wypłaty, jaka może mieć miejsce po ukończeniu 60. roku życia. Standardowa wypłata z PPK stanowić będzie jednorazową wypłatę 25 proc. oszczędności i rozłożenie pozostałych 75 proc., na co najmniej 120-miesięcznych rat (10 lat). Taka forma wypłaty jest zwolniona z podatku od zysków kapitałowych. Oczywiście rat może być więcej niż 120. W takim przypadku również nie zostanie potrącony żaden podatek, a w trakcie wypłat pieniądze na rachunku wciąż będą pracowały.

Każda wypłata środków w mniej niż 120 ratach będzie wiązała się z koniecznością zapłaty tzw. podatku Belki. Co ważne, podatek zostanie naliczony tylko od zysków przypadających na 75 proc. środków. Z opodatkowania zawsze zwolniony będzie zysk od 25 proc. środków – niezależnie czy wypłata jest jednorazowa, czy w ratach.

Jeśli uczestnik i jego współmałżonek ukończyli 60 lat i posiadają rachunek PPK w tej samej instytucji, mogą wnioskować o połączenie swoich rachunków w jeden rachunek małżeński. Pieniądze z tego rachunku będą wypłacane w 120 ratach, a do dyspozycji będzie cała zaoszczędzona kwota bez potrącenia podatku. Co więcej, gdyby jednego z małżonków zabrakło, drugie nadal będzie otrzymywało ustalone świadczenie w ratach, aż do wyczerpania środków.

Polisa lub lokata

PFR podkreśla, że są jeszcze dwie możliwości wypłaty środków bez podatku Belki. Po uzyskaniu uprawnień do wypłaty można zdecydować się na przelanie oszczędności na polisę w zakładzie ubezpieczeń z prawem do okresowego lub dożywotniego świadczenia. Ostatnia możliwość to przelanie oszczędności na rachunek lokaty terminowej. Jest to jednak możliwe wyłącznie wówczas, gdy lokata terminowa wiąże się z tymi samymi warunkami, co wypłata bezpośrednio z rachunku PPK, czyli umożliwia pobranie 25 proc. środków jednorazowo i rozłożenie reszty na co najmniej 120 rat.

Dziedziczenie bez podatku

Środki zgromadzone na rachunku uczestnika PPK podlegają dziedziczeniu w całości. Uczestnik programu emerytalnego może wskazać osobę uprawnioną (lub osoby) do dziedziczenia oszczędności. Jeżeli nie wskaże takiej osoby, środki zgromadzone na jego rachunku – w zakresie, w jakim nie przysługują małżonkowi zmarłego uczestnika PPK – podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych. Oznacza to, że będą one dziedziczone przez spadkobierców, na zasadach uregulowanych przepisami kodeksu cywilnego. W tym przypadku nie podlegają one podatkowi od spadków i darowizn.

Źródło: businessinsider.com.pl