Wystawa czasowa od 17 maja 2025 do 4 stycznia 2026 roku
Rok 1945 był dla większości mieszkańców Śląska okresem głębokich życiowych przełomów. Niemieccy mieszkańcy musieli opuścić te tereny, a na ich miejsce sprowadzono polskich osadników. Polaków jak i Niemców spotkał podobny los – musieli zmagać się z utratą ojczyzny i budowaniem życia na nowo, w obcym dla siebie miejscu. Wśród nich wielu było wielu artystów i artystek.
Wystawa ilustruje zarówno kontynuacje jak i przełomy w karierze zawodowej śląskich twórców po 1945 roku. Podczas kiedy jedni skupili się na nostalgicznych wspomnieniach dawnej ojczyzny lub całkowicie wycofali się z życia publicznego, inni nawiązali do dawnych sukcesów lub wytyczali nowe drogi w sztuce i wzornictwie.
Polska publiczność ma tu okazję zobaczyć prace znanych nam krajowych tworców, których związek ze Śląskiem może zaskakiwać – na przykład Wlastimil Hofman, Józef Gielniak, Jan Cybis czy Jan Sylwester Drost i Eryka Trzewik-Drost. Ponad to, można zobaczyć dzieła związanych ze Śląskiem wschodnio- i zachodnioniemieckich artystów i artystek jak Magrarete Jahny, Liselotte Kantner, Erich Krause, Alexander Pfohl i Richard Süßmuth. Pokazanych zostało wiele prac, które do tej pory drzemały w rodzinnych archiwach i muzealnych magazynach.
Niektóre eksponaty prezentowane na wystawie wpisały się na stałe w naszą kulturę codzienną – jak na przykład ponadczasowe szklane miski małżeństwa Drosts, których formy są nam jakże znajome, w przeciwieństwie do ich śląskiego rodowodu.
Prezentowane na wystawie prace ilustrują także w jaki sposób, sztuka służyła do radzenia sobie z traumatycznymi przeżyciami, do wyrażania emocji i ukazywania doświadczeń, ale także jak pomagała artystom przetrwa
trundne lata powojenne. Wzornictwo z koleji służyło nie tylko praktycznym celom i było częscią kultury masowej, ale mogło także stać się elementem naszej kulturowej tożsamości.
Wystawę okrasza bogaty progam towarzyszący składający się z wykładów, dyskusji i wieczorków autorskich. Wieczorem 19-go czerwca zapraszamy na spotkanie z polską autorką bestselleru „Poniemieckie” („In den Häusern der anderen”) Karoliną Kuszyk. Po wakacyjnej przerwie odbywać się będą także liczne wykłady o sztuce i architekturze w języku polskim. Już teraz zapraszamy na prelekcje o Janie Cybisie, Wlastimilu Hofmanie, artystach w Karkonoszach przed i po 1945 oraz o powojennej architekturze w Polsce i NRD. Oprowadzania po polsku odbywać się będą w niedziele (terminy: 15.06., 14.09., 09.11., 14.12.2025 oraz 04.01.2026) o godz. 15:00. Więcej informacji znajdą Państwo w internecie.
Wystawa powstała we współpracy z Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze oraz przy wsparciu finansowym Saksońskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Fundacji im. Eryki Simon oraz Fundacji Banku Sparkasse Oberlausitz-Niederschlesien.
Wybór terminów:
22.05. o godz. 18:00 – wykład na temat odbudowy Wrocławia i Drezna po 1945 roku (w języku niemieckim)
15.06. o godz. 15:00 – zwiedzanie wystawy z przewodnikiem w języku polskim
19.06. o godz. 18:00 – spotkanie autorskie z Karoliną Kuszyk z czytaniem fragmentów książki „Poniemieckie” („In den Häusern der anderen”)
Wlastimil Hofman (1891–1970): „1945. Pamiętna data“, 1949, olej na płótnie, Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze, Dom Carla i Gerharta Hauptmannów w Szklarskiej Porębie; fot.: Łukasz Kwietnicki
Gerda Rotermund (1902–1982): Samotność wśród ruin, 1945-1952, Schlesisches Museum zu Görlitz; © VG Bild-Kunst, Bonn 2025, fot.: SMG
Eryka Trzewik-Drost (ur. 1931): Wazon „No. 6087“, 1969, Huta Szkła Gospodarczego „Ząbkowice”, Dąbrowa Górnicza; Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze; fot.: © SMG
Jurek Kozieras (ur. 1946): asamblaż „Kamienica bez adresu“, 2005, własność prywatna artysty; fot.: © SMG
Dzbanek do kawy „Form 20 – Hamburg“, Projekty Lieselotte Kantner (1923–1924) dla firmy Melitta Bentz & Sohn 1963–1980. Schlossmuseum Jever; fot.: © SMG
Źródło: Schlesisches Museum zu Görlitz
